Op modelspoorgebied worden verschillende schaalverhoudingen toegepast waarbij de schalen H0 en N de meest voorkomende schalen zijn. Schaal 0 is de oorspronkelijke schaal en was Z de kleinste schaal maar tegenwoordig kan het nog kleiner en dit heeft geleid tot schaal T. Daarnaast bestaan er ook de schalen II en G die bekend staan als tuinspoor. De keuze voor een schaal ligt helemaal bij u zelf daarbij hangt de keuze ook af van de beschikbare ruimte en wensen van de hobbyist.
Hieronder staat een tabel van de meest toegepaste schalen op modelspoorgebied:
| Naam |
Uitspraak |
Schaal |
Spoorwijdte |
Opmerkingen
|
| IIm |
spoor twee m |
1:22,5 |
45 mm |
Piko en LGB
|
| IIe |
spoor twee e |
1:22,5 |
30 mm |
REGNER Dampf- und Eisenbahntechnik
|
| I |
spoor een |
1:32 |
45 mm |
Märklin en Hübner
|
| 0 |
spoor nul |
1:45 |
32 mm |
Zelfbouw
|
| 0n3 |
spoor nul |
1:48 |
19 mm |
Veelal zelfbouw Amerikaans smalspoor, 3 feet (91,4 cm)
|
| 0n30 |
nul n dertig |
1:48 |
16,5 mm |
O.a. Bachmann, meestal Amerikaans/Australisch smalspoor. Wordt ook wel uitgesproken als [Oo-en-dertig]
|
| 0e |
nul e |
1:45 |
16,5 mm |
Fleischmann (Magic Train)
|
| S |
spoor s |
1:64 |
22,2 mm |
Schaal wordt vooral in VS gebruikt, maar in ook andere Engels sprekende landen als Nieuw Zeeland en Australië. Wordt ook in ons eigen land in geringe mate gebruikt.
|
| 00 |
nul nul |
1:76 |
16,5 mm |
Hornby
|
| H0 |
half nul |
1:87 |
16,5 mm |
Meest voorkomende schaal
|
| H0m |
half nul m |
1:87 |
12 mm |
Smalspoor 1000 mm, zelfde spoorwijdte als spoor TT
|
| H0n3z |
|
1:87 |
10,4 mm |
Smalspoor 1000 mm , tandrad Gerard/Ferrotrain
|
| H0e |
half nul e |
1:87 |
9 mm |
Smalspoor 750 mm , zelfde spoorwijdte als spoor N
|
| H0f |
half nul f |
1:87 |
6,5 mm |
smalspoor 500-600 mm
|
| TT |
tt (table top) |
1:120 |
12 mm |
Was vooral populair in voormalig Oost Duitsland. Tegenwordig komt het steeds meer voor in Nederland en Duitsland
|
| N |
spoor n |
1:160 |
9 mm |
Na H0 de populairste schaal
|
| Nm |
spoor Nm |
1:160 |
6,5 mm |
Smalspoor (meterspoor) in schaal N. Veelal zelfbouw modellen op basis van Z modellen
|
| Z |
spoor z |
1:220 |
6,5 mm |
Een na kleinste schaal (Marklin)
|
| T |
spoor t (three) |
1:450 |
3 mm |
Kleinste schaal, geintroduceerd in Japan
|
In de modelspoorwereld bestaat verwarring over de aanduiding van de schaal. Zo ook bij de schaal H0 waarbij H0 vaak uitgesproken wordt als Ha-o terwijl in werkelijkheid halfnul bedoeld wordt. De schalen worden door een hoofdletter, het cijfer nul of door een romeins cijfer aangegeven. Schaalaanduidingen zonder extra (kleine) letter zijn schalen die betrekking hebben op normaalspoor. In enkele gevallen vindt men bij enkele schaalaanduidingen een ‘m’, ‘e’ of ‘i’ als extra letter. Dit betreft smalspoor waarbij de ‘m’ staat voor meterspoor, ‘e’ voor Engspur en de ‘i’ voor industriespoor waarbij voor deze laatste in Duitsland de letter ‘f’ gebruikt wordt.
