Blokken: verschil tussen versies

Huidige versie van 13 dec 2017 om 15:16

Wat houd een blok in?

Een blok is een sectie in een spoorlijn die wordt begrensd en beveiligd door seinen.

In modelspoor is een blok een gedeelte in je modelbaan, meestal langer dan jouw langste trein, waar maar één trein tegelijk kan rijden of stil staan.

Wanneer je een grote baan hebt, of meerdere treinen die je graag wilt zien rijden is het raadzaam om een bloksysteem in te bouwen. Bij zowel digitaal als bij analoog is dit mogelijk, toch zijn er wel degelijk verschillen en dan vooral kwa elektronica die je eraan hangt. Wat je je als eerste af moet vragen zijn de volgende punten:

Hoe is een analoog aangestuurd blok opgebouwd?

De blok opbouw is eigenlijk nagenoeg gelijk als bij digitaal gebruik. Dat wil zeggen voor wat betreft de stopsecties. Echter komt bij analoog hele andere elektronica om de hoek kijken als je kijkt naar de aansturing van deze blokken. Hiervoor zijn namelijk diverse mogelijkheden. Belangrijk is het uitgangspunt: Is een gedeelte van het spoor stroomloos dan zal een analoge trein niet verder rijden. Het stroomloos gemaakte gedeelte is dan de stopsectie. In een volgend blok zal de elektronica ervoor zorgen dat de stopsectie dan weer automatisch de stroom inschakelt. De trein die dan gestopt is zal weer gaan rijden. Tevens is dit systeem te voorzien van het netjes optrekken en afremmen zoals het in de werkelijkheid ook gebeurd. Het vergt dan alleen weer andere elektronica. Deze bloksystemen in analooggebruik verschillen dusdanig van componenten en werking dat het onmogelijk is om die allemaal hier uitgebreid te gaan beschrijven. In de database van elektronica consumenten op deze site zou je eens kunnen zoeken naar bedrijven met een bloksysteem voor analoge banen.

Hoe is een digitaal met de computer aangestuurd blok opgebouwd?

Een blok bestaat eigenlijk uit twee of meer secties. Sectie één is de aanmeldsectie, vervolgens een middensectie, welke niet altijd noodzakelijk is, en uiteindelijk een stopsectie.

Aanmeldsectie

De aanmeldsectie is een sectie waarin een trein meldt dat hij dit blok is binnengereden.

Tussensectie

Is de sectie tussen een aanmeldsectie en stopsectie.

Stopsectie

Is de laatste sectie van een blok waarin de locomotief zal stoppen wanneer dit noodzakelijk is.

Al deze meldingen gebeuren door een zogenaamde bezetmelder. Deze bezetmelder geeft dit door aan een terugmelder die het signaal weer doorgeeft aan een centrale, welke het weer doorgeeft aan een computer. Deze computer zorgt ervoor dat de treinen netjes optrekken en afremmen zoals dat hoort.

Blokindeling

Hieronder zie je drie keer een opbouw van één blok in het kort leggen we uit hoe een blok opgebouwd kan worden. Het grijze gedeelte stelt de rails voor, de witte stukjes in het grijze gedeelte is een onderbreking van één spoorstaaf, de rode streepjes zijn de aansluitingen voor een bezetmelder.

Optie 1

Het blok dat hierboven getekend is berijden we van links naar rechts. In het lange gedeelte, dus tussen de de eerste en tweede onderbreking staan alle wagens van je trein, in dit voorbeeld is dat in de aanmeldsectie. Tussen onderbreking twee en drie staat alleen je locomotief (loc), dit is de zogenaamde stopsectie. Voor dit blok heb je dus 2 bezetmelders nodig, één voor de aanmeldsectie en één voor de stopsectie. Nadeel van dit blok is echter dat een trein die van links naar rechts rijdt alleen zou kunnen stoppen aan de rechterkant van dit blok, aangezien de stopsectie zich bevind aan de rechterkant van het blok. Komen we namelijk van de andere kant aan rijden dan zou de lange aanmeldsectie als stopsectie dienen, de volle lengte van de trein staat dan niet in het blok maar in de stopsectie en in het achterliggende blok, wat niet de bedoeling is bij een bloksysteem. Dit soort blokken passen we dan ook toe op een dubbelsporige hoofdbaan waarbij we de hoofdsporen maar in éénrichting berijden. Om dit blok toch van beide kanten in te kunnen rijden (denk aan stationssporen die van beide kanten berijdbaar zouden moeten zijn) moeten we onze indeling iets aanpassen.

Optie 2

Ook dit blok berijden we van links naar rechts. Het blok heeft nu een extra sectie gekregen. Een trein zal zich aanmelden in de aanmeldsectie en weer doorijden via de tussensectie naar de stopsectie. In de tussensectie sluiten we geen elektronica aan, dus we sluiten deze rechtstreeks aan op de ringleiding. De locomotief zal staan in de stopsectie, de wagens van deze trein zullen verdeeld staan over de tussensectie en aanmeldsectie. Wanneer de laatste wagen ook stroomafname heeft zal de trein ook gemeten worden in de aanmeldsectie. Voordeel van dit blok is dat het ook precies andersom kan werken. Rijdt de trein van rechts naar links dan zal de stopsectie de functie van aanmeldsectie overnemen, uiteraard veranderd dan de aanmeldsectie in stopsectie. In tweerichtingen berijdbaar dus.

Optie 3

Voor optimale metingen en bescherming tegen eventuele botsingen is er een mogelijkheid om de volledige trein, of een losse wagen te detecteren. Enige vereiste is dat elke wagen dan stroom moet afnemen. Je kan dan de tussensectie ook voorzien van een bezetmelder zoals we hieronder hebben geschetst.

Een trein meld zich aan in de aanmeldsectie, wordt gezien in de tussensectie en de locomotief zal stoppen in de stopsectie. Ook voor dit blok geldt dat het van de andere kant bereden kan worden, in tweerichtingen dus. Elke wagen die per ongeluk los laat zal, wanneer deze voorbereid is met een stroomafname, gezien worden en het blok zal op die manier bezet blijven.

Goedkoop of veilig?
Hoe minder bezetmelders we gebruiken hoe goedkoper het is, echter hoe meer bezetmelders we gebuiken hoe beter ons materieelpark beveiligd is.