Bij het ontwerp van een modelspoorbaan lopen de meningen reeds uiteen. Hoe groot, welke schaal, fictief of werkelijkheid nabootsen? Moet dit een vaste baan of een modulebaan worden? Maar er zijn wel een paar vaste ijkpunten waar men naar dient te kijken alvorens men gaat beginnen aan het ontwerp.
Beschikbare ruimte
Voor het kiezen van de schaal is de beschikbare ruimte een belangrijk punt. Voor een minibaan zal men sneller kiezen voor schaal Z (1:220) of voor schaal N (1:160). Heeft men meer ruimte tot hun beschikking of zelfs een aparte kamer dan zal er sneller gekozen worden voor schaal H0 (1:87) of zelfs de schaal 0 (1:45).
Voor men de modelspoorbaan gaat ontwerpen is het op voorhand vaststellen van het thema erg belangrijk. Dit kan ook je keuze bepalen voor de schaal waarin je gaat rijden. Welk land, welk tijdperk, beschikbare ruimte, fantasie of werkelijkheid enz. Dit zijn onder andere punten die de keuze van het thema kunnen bepalen.
Krijgt de baan en vaste opstelling of wilt u deze ook mee kunnen nemen naar een tentoonstelling of later kunnen verhuizen?
Welk systeem
Kiest u voor 2 rail of 3 rail? Gaat u analoog of digitaal rijden? Bij de keuze voor 3 rail komt u gelijk in de schaal H0 uit. Bij 2 rail heeft u ook de keuze voor andere schalen.
Maar wat u ook kiest het zal altijd een compromis blijven van de werkelijkheid omdat we op de modelbaan slechts een gedeelte van de werkelijkheid verkleind kunnen weergeven. Maar uw ontwerp om dit gedeelte zo geloofwaardig mogelijk te maken zullen sterk afhankelijk zijn van de keuze die u maakt in de bovengenoemde punten. Het maakt dan niet uit of u een fantasie modelbaanbaan of een baan naar werkelijkheid creëert.
De keuze van een gesloten rechthoekvorm die in het begin vaak wordt gekozen zal snel een belemmering blijken in uw ontwerp. Een open vorm zoals de L, F of de U vorm zijn doorgaans eenvoudiger aan te leggen.
Op de gesloten rechthoekvorm wordt vaak een ovaaltje aangelegd met een paar opstelsporen. Dit ovaaltje kan snel gaan vervelen. Bij de andere open vormen is er meer plek voor een paradebaan , doorlopende opstelsporen en de rails hoeft niet perse recht te liggen. Een aantal voorbeelden kunt u vinden bij de baanplannen. Om het realistischer te maken kan er voor gekozen worden om een schaduwstation te maken. De modeltrein rijdt dan onder de baan verder naar een opstelspoor of naar een ander punt van de modelbaan. Met deze methode kunt u de 180 graden bochten op de modelbaan achterwege laten zodat de modeltrein voor het zicht niet steeds maar een rondje rijdt. Ook kunt u in het schaduwstation meerdere opstelsporen maken waar treinen staan te wachten totdat ze de modelbaan oprijden.
Software om een baan ontwerp te maken kunt u vinden onder Ontwerp Programma's
Een database met echte sporenplannen vind u op de website: http://www.sporenplan.nl
