Water

Watergangen zorgen dankzij hun vormen en soorten voor mogelijkheden om het op een modelbaan uit te beelden. Zo kan men verschillende watergangen onderscheiden: sloot, beek, rivier, kanaal en hoofdwatergang.

Sloot

Een sloot is een watergang waar regenwater samenstroomt. Dit is voor het gezamelijk afvoeren om wateroverlast te voorkomen. De sloot vormt een onderdeel van het waterhuishouden van een waterschap. Het overtollige water vanuit sloten worden overgepompt naar hoofdwatergangen of als het peil in de sloten te laag is wordt er water vanuit de hoofdwatergangen naar de sloten gepompt.

Sloten vind men ondere andere langs wegen, weilanden en ook langs spoorlijnen. Langs spoorlijnen worden deze sloten Spoorsloten genoemd. Vanwege hun geringe grootte zijn sloten prima uit te beelden op modelbanen

Hoofdwatergang

Een hoofdwatergang is een belangrijke watergang. Een hoofdwatergang zorgt ook voor afvoer van water maar hebben meer dan een lokaal belang. Het overtollige water vanuit de sloten worden overgepompt naar de hoofdwatergangen. De hoofdwatergangen worden vaak door een waterschap onderhouden, in vergelijking met een sloot die meestal door eigenaren wordt onderhouden. Het onderhouden houdt in de watergangen te schonen (maaien van gras en riet) en te baggeren om ze ervoor te zorgen dat het water kan blijven stromen en niet geblokkeerd wordt.

Per regio zijn de namen voor de hoofdwatergangen verschillend. Deze hoofdwatergangen kunnen bijvoorbeeld eindigen op: tocht, loop sloot, wetering of vliet.

Beek

Een beek is een natuurlijke watergang die vanuit een oorsprong stroomafwaarst vloeit. Een beek loopt vaak kronkelig door een landschap heen en de waterloop kan na jaren behoorlijk veranderd zijn. Een beek zijn er in allerlei afmetingen te vinden maar zijn altijd kleiner dan een rivier. Wanneer een aantal beken samenkomen en een zekere grootte krijgen spreekt men van een rivier. Een beek is op kleinere modelbanen goed na te bootsen omdat deze nog relatief klein zijn

Rivier

Rivier is ook een natuurlijke watergang. Een rivier bestaat uit een linker en rechter oever en het wateroppervlak. Een rivier stroomt vanuit een hoger gelegen bron naar laaggelegen gebieden zoals naar zee. Het overtallige water vanuit watergangen worden bijvoorbeeld overgepompt in rivieren. Een rivier is goed uit te beelden op bijvoorbeeld modulebanen of vaste modelbanen als men er de ruimte voor neemt aangezien rivieren aardig breed kunnen zijn en een behoorlijke diepte hebben vanwege de scheepvaart.

Kanaal

Een kanaal, ook wel vaart of gracht genoemd is een kunstmatige waterweg. Kanalen hebben een belangrijke functie als vaarroute voor schepen. Kanalen hebben vooral het karakter van recht toe recht aan in vergelijking met rivieren die kronkelend door het landschap gaan. Net zoals rivieren zijn kanalen ook goed uit te beelden op modulebanen als vaste modelbanen als men er de ruimte voor heeft.

Water in model

Water kan men in model op allerlei verschillende manieren maken. Hieronder een kort overzicht:

Water d.m.v. waterfolie

Water d.m.v. giethars

Water d.m.v. bootlak

Water nabootsen met bootlak is eigenlijk de meest eenvoudige en goedkope vorm om realistische waterpartijen te creëren. Parketlak of “eierlak” kan ook, maar heeft niet de voorkeur omdat het mindere vloei eigenschappen heeft voor onze toepassing, en op een langere duur kan “vergelen”. Bootlak is in elke goede, en minder goede DHZ bouwmarkt te verkrijgen voor een paar euro.

Als eerste dient de ondergrond bewerkt te worden met gips of en ander smeerbaar en zelfhardend goedje, indien de ondergrond niet egaal is. Denk hierbij aan een plaat multiplex, waar de houtnerf inzit, dit is geen realistische uitbeelding van water, en blijft zonder het glad te maken altijd te zien naderhand, en is zonde van het werk. Je zou eventueel, in deze laag al wat golfjes aan kunnen brengen om de beweging in water na te bootsen, of het opklotsen van water tegen een obstakel zoals een sluisje o.i.d. Een alternatief is om Raufasenbehang op de ondergrond te plakken, welke dienst doet als golvend water. Dit is in Railz gebruikt en werkt ook heel goed. Ieder heeft zijn voorkeur van gebruik.

Als deze ondergrond hard is dan is het klaar om te kleuren. Welke kleur ligt eraan wat je wilt uitbeelden. Een donkere vieze groengrijze sloot in Nederland, of een bruin modderachtige kabbelend riviertje in Thailand. Maak de kleuren langs de wal lichter als in het midden, om zo diepte te creëren in het water. Het kleuren kan met gewoon goedkope acryl verf uit de grote tubes. Ook hier kan je door een dikke verflaag te gebruiken er al golfjes in creëren , mocht je die in een eerdere fase vergeten zijn.

Als de verf droog is komt de echte bootlak erbij. Nu is het een kwestie van het geverfde wateroppervlakte in te smeren met bootlak met een gewone kwast. De strepen die de kwast trekt is geen probleem, door de vloeibaarheid van de lak is dit in een paar minuten weg. Niet te dik, maar zeker ook niet te dun aanbrengen, en een nachtje laten drogen. Na een half uur kan je er nog wat in spelen met je kwast en het “water” nog een kant op sturen, als er bv een boot in komt te varen. Na 3 á 4 lagen is het dik genoeg, en is de sloot helemaal klaar.

Indien er een heldere beekje nagemaakt moet worden, daar waar de keien op de bodem te zien zijn, waar een beer naar een zalm staat te vissen, en waar je dorst van krijgt als je het ziet en hoort stromen. Dan is het raadzaam om over te stappen naar Giethars, en is bootlak wat minder geschikt

Note
Bij voorkeur de slootjes altijd maken vóórdat de grasbegroeiing is aangebracht, anders verdwijnen er vezeltjes van het gras in de drogende lak. Zodra de lak is aangebracht, niet meer aan iets anders werken in de nabije omgeving van de lak, de stof die daarbij gemaakt wordt maakt het resultaat lelijk.